Disleksinin farkında mısınız?

Röportaj şöyle:

Merhaba İrem Hanım. Sizi tanıyalım.

Merhaba. Ben İrem ALTAN AKSU. Kdz. Ereğlili bir Uzman Klinik Psikoloğum. 5 yıldır İstanbul Gedik Üniversitesinde Çocuk Gelişimi Programında Öğretim Görevliliği yapmaktayım. Kdz. Ereğli’de klinik psikolog olarak çalıştığım dönemde, Disleksi Öğrenme Güçlüğü Derneği Kdz. Ereğli Temsilciliğimle Türkiye Disleksi Meclisinde kurucu üye olarak yer aldım. Şu anda, Derneğimizin İstanbul Temsilciliğindeyim.

1. Disleksi Öğrenme Güçlüğü Derneği kimdir?

Disleksili bireylere sahip ebeveynler olarak 2013 yılında Disleksi Öğrenme Güçlüğü Derneğini kurduk. Türkiye'de hak temelli ve hizmet temelli çalışan, aile odaklı ilk ve tek sivil toplum örgütüyüz. İl Dernekler Müdürlüğü 06.112.73 kütük numarası ile kayıtlı Derneğimizin Genel Merkezi Ankara'da olup yurtiçi ve yurtdışında bugün itibariyle 33 İL, 6 İLÇE, 4 ÜLKEDE Temsilciliğimiz bulunmaktadır. Temsilcilerimize ulaşmak ve detaylı bilgi almak için derneğimizin web sitesini kullanabilirsiniz. www.disleksidernegi.com

Ülkemizde ‘DİSLEKSİ FARKINDALIĞININ’ artırılması, disleksili bireylere ekonomik, sosyal, kültürel, destek sağlamak, uygun eğitim şartlarına sahip olunması, çocuklarımızın kendilerine yeterli bir hayat standardına sahip olabilmeleri için düzenleyici kuruluşlarla iletişime geçmek, tanılama-kaynaştırma gibi süreçlerin disleksi özelinde bilimsel kriterlerinin oluşturulmasına katkı sunmak, farklı eğitim modellerinin geliştirilmesini desteklemek, eşitleyici önlemlerin alınması ve hak temelli politikalar üretilmesi için teşebbüslerde bulunmak amaçlarıyla çıktığımız bu yolda 7 yıldır ailelerimizle ve bilim insanlarımızla birlikte yürüyoruz.

2. 2013 yılından bugüne kadar Disleksi Öğrenme Güçlüğü Derneği nasıl girişimlerde bulundu?

Dernek olarak ilk ve en önemli amacımız ‘DİSLEKSİ DİYE BİR GERÇEK VAR, FARKINA VARIN’ demekti.

Ülkemizde yaptığımız çalışmalar neticesinde Uluslararası Engelsiz Dünya Çalıştayında 11 ülke içinde Amerika, Almanya, Çin'i geride bırakarak farkındalık alanında Dünya Birinciliği ödülü aldık. Ülkemiz adına dernek olarak büyük gurur yaşıyoruz.

Disleksi Farkındalığını artırma amacımız çerçevesinde, ülkemizde birçok ilki gerçekleştirdik:

*Türkiye Disleksi Meclisi’ni oluşturduk.

*T.C. Sağlık Bakanlığı, T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Politikalar Bakanlığının katıldığı Türkiye’nin ilk Disleksi Çalıştayını düzenledik.

* 3 farklı bakanlık ile Disleksili çocuklara sahip olan ailelerin katılımıyla ilk ve tek Disleksi Şurasını düzenledik.

* T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Politikalar Bakanlığı, RTÜK, Gazi Üniversitesi ve Ankara Üniversitesi ile protokoller gerçekleştirdik.

* 1. Uluslar arası Disleksi Kongresini İstanbul Ticaret Üniversitesi ortaklığıyla düzenledik.

* 3 farklı bakanlığın katılımıyla Ankara’da Çok Katılımcılı Sempozyum düzenledik.

*Avrupa Birliği projesi yazdık. Proje kapsamında Disleksili gençlerimiz İtalya’ya ziyarette bulunacaklar.

* Türkiye Disleksili Çocuklar Vakfı’nı kurduk. (www.tdcv.org.tr)

*Sadece Özgül Öğrenme Güçlüğü tanısına sahip çocukların eğitim aldığı bir rehabilitasyon merkezi modeli olarak ALBATROS’u kurduk.

*Televizyonlarda yayınlanan Disleksi Kamu Spotunu hazırladık.

* Disleksi Saha Araştırması yaptık ve kitapçığını yayınladık.

* Spor Okulu programı oluşturduk.

* Disleksi Obası kurduk.

* Disleksi Senaryom isimli yarışma düzenledik.

* Disleksi Kısa Film Yarışması yaptık.

* İyi ki Disleksiliyim Çünkü… yarışmasını gerçekleştirdik.

* Türkiyemizin dört bir yanında hem ailelere yönelik(9000’in üzerinde aile görüşmesi) hem de eğitimcilere yönelik(+2500 eğitimci semineri) farkındalık – disleksili bireylerin yasal haklarına dair seminerler(+300) verdik.

Farkındalık çalışmalarımız halen farklı alanlarda hız kesmeden devam ettirilmektedir.

Ailelerimizle birlikte alanın içinde, sorunların birebir farkında olan bir dernek olarak, hukuki yollarla Disleksili bireylerin haklarını korumak için çalıştık.

İmza attığımız yasal düzenlemelerimizden bahsetmek gerekirse;

Daha gerçekleştirdiğimiz birçok projemiz bulunuyor. Her zaman disleksili bireylerimizin ve ailelerinin yanlarında olarak; haklarımızı gözeterek çalışmaya devam ediyoruz. Bu doğrultuda, bizimle birlikte özel çocuklarımıza gönül veren her bireye, her disleksili çocuğumuza ve her özel aileye kapımız sonuna kadar açık. Bizlere dernek sitemizden ulaşabilirsiniz.

3. Disleksi nedir?

Özgül Öğrenme Bozukluklarının bir alt tipidir ve en yaygın görülen öğrenme güçlüğüdür. En basit tanımlamayla okuma bozukluğudur.

4.  Özgül Öğrenme Güçlüğü nedir?

Özgül öğrenme güçlüğü, normal ya da normalin üzerinde zekâya sahip, belirgin bir beyin patolojisi ve duyusal engeliolmayan; dinleme, konuşma, okuma, yazma akıl yürütme ile matematik becerilerinin kazanılması ve kullanılmasında önemli güçlükleri olan, ikincil olarak kendini idare etme, sosyal algılama ve etkileşim sorunları yaşayan, standart eğitime rağmen yaşına ve zekâsına uygun başarı gösteremeyen bireylerde görülen nörolojik kökenli gelişimsel bir bozukluk olarak tanımlanmaktadır.

Kendi içerisinde 3 farklı alt tipi bulunur:

5. Disleksi Haftası ve Dünya Disleksi Günü hakkında bilgi verir misiniz?

Avrupa Disleksi Birliği (European Dyslexia Association – EDA), disleksi ve diğer özel öğrenme farklıkları olan insanların, bağlı oldukları ulusal ve bölgesel kuruluları bir çatı altında toplamaya çalışan/ toplayan, bir Avrupa sivil toplum örgütüdür.

EDA, 2019 yılı Genel Kurulunda aldığı karar ile; Disleksi Haftasının Ekim ayının ilk Pazartesinden Pazar gününe kadar olan günlerde, Dünya Disleksi Gününün ise o hafta içindeki Perşembe günü olarak kabul edilmiş ve etkinliklerle kutlanmasını ilan etti.

Bu karara göre, 2020 yılında Disleksi Haftası 5-11 Ekimtarihleri arasında, Dünya Disleksi Günü ise 8 EkimPerşembe günüdür.

6. Disleksili bir birey nasıl özellikler gösterir? (Disleksininbelirtileri nelerdir?)

Disleksi, kendini okul öncesi dönemde göstermeye başlar. Okul döneminde akademik başarısızlıkla birlikte öğrencide akranlarına oranla sosyal gelişim ve dil gelişiminde gecikme/gerilik seyredilmeye başlanır. Bu dönemde öğrenci tanılanmazsa, akranlarıyla arasındaki fark açılmaya başlar. Makas açıldıkça da, öğrenci okuldan soğumaya başlar, ödevlerini yapmakta isteksizlik gösterir. Bu sürecin sonunda okula gitmek istememek ve hatta lise döneminde okulu bırakma tepkileri gözlemlenmektedir.

7. Özgül Öğrenme Güçlüğü (ÖÖG) okul öncesi dönemde fark edilebilir mi?

Günümüzde ÖÖG’nin okul öncesi dönemde tanılanmasına ilişkin çalışmalar sürdürülmektedir. Okul öncesi dönemde bulunan öğrencilere uygulanan bir takım ölçme-değerlendirme materyalleri ülkemizin saygın üniversitelerindeki akademisyenler tarafından, kültürümüze özgü formda geliştirilmektedir.

Çalışmalar devam etmekle birlikte henüz okul öncesi dönemde Özgül Öğrenme Güçlüğü tanısı konulmamaktadır.

8. Okul Öncesi Dönemdeki Bir Öğrencide Hangi Belirtiler Disleksiyi Düşündürtmelidir?

Öncelikle yeniden belirtmeliyim ki, okul öncesinde ÖÖG tanılanması yapılmamaktadır. Ancak geliştirilen bazı testler aracılığıyla ÖÖG bakımından risk grubunda olan öğrenciler belirlenebilmektedir. Bu sayede, risk grubundaki çocukların hayatına, özel eğitim yöntem ve teknikleriyle yapılan dokunuşlar aracılığıyla dokunulmakta; ileride ortaya çıkacak belirtilerin temelinden destek olunabilmektedir. Sıralayacağım belirtilerin bir veya birkaç tanesine sahip olan çocuk kesinlikle ÖÖG demek değildir. Bu belirtilere sahip çocuğunuz/öğrenciniz varsa bir uzmana başvurmakta geç kalmamalı ve takipte olmalısınız demektir.

9. ÖÖG’de ve Dislekside erken tanının önemi nedir?

Erken tanı, her konuda önemli olduğu gibi Özgül Öğrenme Güçlüğünde de hayati önem taşır. Bu hayati önem, ÖÖG’dekullanılan ve tek ve en geçerli unsur olan EĞİTİMinöğrenciye uygun olarak planlanıp uygulanması yoluyla bireye kazandırılır.

10. Disleksili bireylerin okulda yaşadıkları sorunlar nelerdir?

Disleksili bireylerin okulda yaşadıkları problemleri akademik ve akademik olmayan problemler olarak ayırmak gerekir. Akademik problemler; öğrencinin zekasında herhangi bir anormallik olmamasına karşın alınan standart eğitimle yeterince başarılı olamamasından kaynaklı sorunlardır. Bu sorunlar, eğitim tedbirleriyle ve aile desteğiyle çözülebilen sorunlardır. Akademik olmayan sorunların en başında, Disleksili bireylerin yaşadığı akran zorbalığı gelmektedir. Disleksili bireylerin bir çoğu sosyal hayatlarında girişken, kendine özgü yetenekleri ve ilgi alanları olan bireylerken; ders esnasında akranlarının da gördüğü başarısızlıklar dolayısıyla akranları tarafından grup içerisine alınmayabilmektedir. Dışlanan, arkadaşlarından uzaklaşan çocuk, kendi içine kapanmaya yatkın olmakta, başarısızlık hissiyle savaşmaktadır. Bu savaşta ailesi ve öğretmeni yanında olmayan çocuklar; kendine güveni olmayan, iletişim kurmayı tercih etmeyen, asosyal bireyler olabilmektedirler.

11. Çoğunda disleksi veya ÖÖG olduğunu düşünen ebeveynler nereye başvurmalılar?

Bireylerin tanılanma sürecini özetlemek gerekirse;

12. Disleksi öğrencilerin okullardaki yasal hakları nelerdir?

Çocuğu hakkında rapor düzenlenmesini talep etme hakkı (BEP)

•Çocuğunu yılda 2 farklı Rehberlik Araştırma Merkezine (RAM) götürülebilme hakkı (devletin bütçesinden karşılanır)

•RAM’ın uygun görmesi halinde özel eğitim desteği alma

•Kaynaştırma/Bütünleştirme yoluyla eğitim alma hakkı

•Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı hazırlanması

•Destek eğitim odasından 12 saate kadar eğitim alma hakkı

•Okul sınavlarında uyarlama yapılması

•Fiziksel koşulların çocuğa göre uyarlanması

•Merkezi sınavlarda tedbir kararı (ayrı sınıf, gözetmen yardımı, ek süre vb.) verilmesi

13. Disleksi bireylerin ailelerine tavsiyeler nelerdir?

-Öncelikle aileler bilmeliler ki, yalnız değiller. Disleksi bir hastalık değil ve herhangi bir ilaç kullanımı sonrasında yok olacak virüs de değil. Bu bir özel öğrenme güçlüğü. Aileler de çocukları gibi özel öğrenme güçlüğü ile nasıl yaşaması gerektiğini öğrenmek zorundalar. Bu konu için işinde uzman psikologlardan aileler ve çocukları kendileri için profesyonel destek almalılar.

-İkincil olarak dikkat çekmek istediğim husus ise, ‘UMUT TACİRLİĞİ’…

Piyasada ‘Disleksi kolyesi-küpesi’ vb. adıyla satılan ürünlerin yanısıra; ‘Uzman Eğitmenlerimizle 1 aylık kamp sonrasında DİSLEKSİYE SON’ vb. ilanlarla karşılaşmaları çok olasıdır. Belirttiğim gibi, disleksi bir virüs değildir. Kolye ile, enerji taşları ile, bir veya birkaç aylık kamp adı altında satılan eğitim programları ile ortadan kaldırılacak bir durum değildir. Bu bakış açıları, disleksiye bir hastalık olarak bakarlar ve bahsettiğimiz yollarla aileleri kandırmaya çalışırlar. Tek amaçları ticari çıkarlarıdır. Ailelerimiz bu tip kişilerden/kurumlardan uzak durmalıdırlar.

-Çocuklarının eğitimsel haklarını çok iyi bilmeliler.

-Yasal düzenlemeleri takip etmeliler ve ihtiyaçları olan desteği kendileri talep etmeliler.

-Özel eğitim desteği alınması gerekiyorsa, öğrencinin çalışacağı eğitmenin disleksi hakkında bilgisi olup olmadığını sorgulamalılar.

(www. disleksidernegi.com

İnstagram: @disleksidernegi     /  @disleksidernegiistanbul

Haber :